JU LUTEM MOS E QUANI MË “REFORMË TERRITORIALE”. Mapo, 12. 02. 2015

Partia Demokratike e bëri kthesën e saj. Ajo zgjodhi një qasje ndryshe për trajtimin e cështjes më të rëndësishme politike të ditës. Falë këtij qëndrimi, Partia Demokratike do hy në zgjedhjet locale edhe me këtë hartë. Shumkush e ka lexuar atë si, harta që i jep fitore në tavolinë të majtës shqiptare. Kjo ka të bëjë me bastionet votuese dhe me grupimin e tyre në territor, në një mënyrë të tillë që shumica e njësive locale të jetë me një avantazh ndaj kundështarit të djathtë. Ushtrim ky, që nuk kërkon nivel të lartë inteligjence porse pak kodosh duhet të jesh që të shkoj mëndja në të tilla skenarë.
Sidoqoftë, edhe kjo mënyrë nuk të jep siguri shteruse. I gjithë ushtrimi arithmetik mbështetet në dy kolona me risk të lartë. Kolona e parë ka të bëjë me ‘reflektimin e të kaluarës te e sotmja’. Që do të thotë se, baza e informacionit mbi mënyrën se si votojnë votuesit konsiderohet si statike. Mirëpo, sikurse për cdo aktivitet tjetër social, praktikat individuale të votimit evolojnë e ndryshojnë në kohë. Kurse kolona e dytë është ‘nevoja për balancim’ të kahvotuesve. Që do të thotë se, nuk mund të cosh shumë votues nga “të tutë” në një zonë për të cimentuar fitoren, sepse të duhet të lësh “zbuluar” një zonë tjetër. Biles, nëse e shikon në konteksin e sotëm, ku zhgënjimi i elektoratit nga veprimet qeverisëse është fakt, ushtrimi i grupimit të votuesve si bastione kthehet në një thikë me dy prehsa. Duhet shumë pak që elektorati ta kalojë kufirin imagjinar të bastineve sipas sjelljes në votimet e kaluara, si nga ana sasiore (diferenca e vogël në numër), por, edhe nga ana cilësore (zhgënjimi po shfaqet konsistent). Mirëpo, nëse në rastin e nevojës për të parashikuar përfundimet e zgjedhjeve të pritshme vendore na lejohet edhe të gabojmë, me nevojën e dëshpëruar për të funksionuar më mirë si një shoqëri demokratike, nuk mund të bëjmë të njëjtin përfundim. Kjo është më e pakta e sigurtë, sepse një Reformë Territoriale është e një rëndësie bazike, vecanërisht, në konteksin e sotëm.
Shoqëria shqiptare pas 25 vjetë ecejakesh me shumë kthesa, shpesh të pakuptimta dhe të pajustifikuara, ka nevojë për një qasje tjetër ndaj organizimit të saj politik e institucional. Për një qasje shumë më të thjeshtë dhe më racionale në marrdhënien individ – shoqëri – shtet. Kjo, mësë pari, nënkupton një përcaktim të ri se cfarë shoqëria i ngarkon qeverisjeve, si fushë të veprimtarisë së tyre. Duket se qeverisjet shqiptare nuk i njohin kufizimet tyre. Biles, më keq akoma, në 25 vjet janë vetngarkuar me pushtete të reja, ndërsa nuk kanë kryer as ato më baziket. Kështu që, duhet të jetë parimi i parë i shoqërisë shqiptare dimensionimi sa më i ngushtë dhe i më qartë i fushëveprimit të tyre. Parim i dytë i rëndësishëm është parimi i shpërndarjes së pushtetit. Nëse shoqëria i kalon qeverisjeve ca pushtet është më mirë që ky pushtet të ushtrohet në nivelin vendor. Dhe jo vetëm në kuptimin demokratik (pushteti sa më afër sovranit), por edhe në kuptim të logjikës racionale të bërit të gjërave.
Vetëm pasi kalohen këto dy hapa thelbësorë, mund të kalojmë në hartimin e një harte me kufinjtë administrative të njësive të pushtetit vendor. Sepse nuk mund të përcaktojmë madhësinë gjeografike apo demografike të një moduli njësie qeverisje vendore nëse nuk dimë cfarë pushteti do të ushtrojë. Dhe nuk mund të përcaktojmë se cfarë pushteti do ti lëmë secilit nivel qeverisës nëse nuk përcaktojmë më parë se, cfarë pushteti do të kenë qeverisjet si një unitet i vetëm. Përsa kohë nuk e kemi ndjekur një proces të tillë politik gjithëpërfshirës, është ofendim i inteligjencës së opinionit publik ta quash këtë shoë ‘Reformë Territoriale’. Duhet ta quajmë ‘harta e kufinjve të njësive vendore’. Sepse të vetmin produkt që kemi nga kjo “Reformë”, është thjesht një hartë e dalë nga një ushtrim vizatimi me ngjyra. Kështu që, t’ja dimë për nder opozitës që nuk na futi në kurthin e deri ditës së fundit - ‘hyjmë nuk hyjmë … në zgjedhje’ - dhe të presim kur kohë më të favorshme do na drejtojnë në një reformim real.