SUPERINTERVISTA QË PO NA PARALAJMËRON. Mapo, 21. 04. 2016

Në respekt të këshillave të mjekut dhe disa përfundimeve që kam arritur nga eksperienca jetësore në lidhje me planifikimin për një shëndet të mirë, unë u qëndroj sa më larg që të jetë e mundur komunikime në lidhje, por jo vetëm, me planin e Tiranës. Vrastare kjo për një ekspert që interetesi profesional i kërkon të jetë sy e veshë për të kapur cdo informacion mbi cështjet apo debatet bashkohore të fushës së tij! Por, frytdhënese për shëndetin e një njeriu të paaftë të dëgjoj, diagnostikime “shkencore” të tilla si ‘tërmetet bien se lëviz balena e tretë që mban në shpinë tokën e sheshtë’, dhe të mos i shkoj tensioni 18-të. Në këtë pikë nuk mund të ri dot pa falenderuar qeverisjen, e cila po e trajton cështjen më publike ndonjëherë, planin e Tiranës, sikur të ishte sekret shtetëror. Megjithëse flitet për kushtetutën urbane të qytetit, qytetarët duhet të mjaftohen me ndonjë mesazh alien që vjen nga kryearkitekti i planit të Tiranës, italiani Boeri. Një ndër këto mesazhe eliene arriti ti shpëtoj filtrave të mi mbrojtës për të arritur, nëpërmjet përforcimit të altopalantit facebook, deri te veshët e mi të mbyllur. Nuk munda dot ti shpëtoj informimit që vinte nga zemërimi publik ndaj një interviste televizive të kryearkitektit Boeri. Në fakt, kushdo që njeh mënyrën sesi punon makineria propogandistiko-mediatike Rama, duhet të alarmohet nga kjo intervistë dhe mesazhet e shpalluara nëpërmjet saj. Jo pa arsye është përgjedhur media nëpërmjet të cilës këto mesazhe u mediatuan te publiku. Jo vetëm se Top Channel është gjerësish i perceptuar te publiku si mediapartner e z. Rama, por edhe për mënyrën e vetparaqitjes publike e këtij televizioni. Si një unitet po aq ‘i gjeneratës tjetër’ sa z. Rama, sa planet e të ardhmes së qyteteve, apo sa i jashtmi Boeri. Me të njëjtin synim është zgjedhur edhe shpallësi i mesazheve. Vet kryearkitekti, ajka e ajkës së arkitektëve të huaj të ‘Rilindjes Urbane’.
Në fakt, nëse i bëjmë një vëzhgim sipërfaqësor dhe të fragmentarizuar sipas elementëve përbërës së kësaj sekuence të parapërgatitur, nuk ka asgjë për tu alarmuar. Pyetja e gazetarit mund të justifikohet nga panjohja e tij mbi cështjet urbane. Është shumë i justifikuar përsa nuk është një gazetar tematik. Fakti që cështjet urbane trajtohen mediatikisht e publikisht shumë gabim e joprofesionalisht prej më shumë se njëzet vjetësh është një argument më shumë, justifikues. Po ashtu edhe përgjigjja, në vetvete, e arkitektit. I gjendur përpara një pyetje të ndërtuar jo mirë dhe me fjalët e gabuara, gjithëkush e ka të vështirë të thotë atë që duhet, pa korrigjuar më parë pyetjen, duke ofenduar bashkëbiseduesin. Për më tepër, nuk tha asgjë të re! A nuk është kjo, ajo që po bëjmë? A nuk po prishim ndërtesa të vjetra për të ndërtuar pallate të reja! Dhe sikurse na ka thënë stafi teknik i z. Rama, në 2011, e kemi bërë me 1.2% të titujve të pronësive të Tiranës. Cështja fillon e bëhet shqetësuese nëse dialogu vlerësohet si unitet. Gazetari Balla, totalisht, jashtë konteksi struktural të intervistës të deri atij momenti, bën pyetjen e cuditshme: ‘Duke shkatërruar pallatet ekzistuese dhe duke ndërtuar të reja?’. Kushdo që njeh intervistat cilësore (ciklin e intervistës), e kupton se dalja nga skenari (pyetjet e parapërgatitura) ndodh vetëm kur i intervistuari thotë ndonjë cudi, dhe shkon paralel me informacioni të ri. Në fakt, pyetja nuk ka lidhje fare me përgjigjen e mëparshme të z. Boeri për ‘…Një rregull i tretë…’ për të krijuar hapsira të gjelbërta! Po kështu, nga ana e arkitektit, kushdo që njeh urbanistikën e kupton se ‘plani i përgjithshëm’ nuk merret me ndërtesat, por me shpërndarjen e funksioneve jetësore (përdorimet e tokës) dhe rrjetet e infrastrukturave, nëpër territor. Dukshëm, e gjithë sekuenca është një aktrim i dobët mbi një teks akoma më të dobët, për të dhënë një mesazh për të ardhmen.
Cështja bëhet alarmante kur dimensionit shqetësues së dialogut i shtohet konteksi në të cilin ky dialog shfaqet dhe mjedisit 15 vjecar në të cilin është zhvilluar Tirana urbane. Së pari, kemi denoncimin e hapur të Vincent W.J. van Gerven Oei në shkrimin e tij ‘Rama, Boeri dhe tallja e radhës…’, për një strategji mediatike multiaktorësh për të manipuluar publikun. Së dyti, kemi problemin më të madh urban të Tiranës, shkaktuar nga mënyra sesi janë dhënë lejet e ndërtimit. Sot njësitë urbane kanë arritur ose janë shumë afër arritjes së kapaciteteve maksimale mbajtëse të rezidentëve dhe përdoruesve, ndërsa janë zhvilluar vetëm 2% të pronësive mbi truallin! Mos vallë kjo intervistë është paranteza e zgjidhjes? Mos janë duke na thënë se rrokada e të drejtave të pronësisë është zgjidhja për 98% e pronësive të pazhvilluara, pa densifikuar njësitë urbane? Nëse po, a e kuptojnë këta njerëz se një padrejtësi e tillë do të provokojë shpërthime sociale?!