URBANISM &DEMOCRACY

Duket se shembja e teatrit nuk do të kaloj aq lehtë sa ndërhyrja në Parkun e Liqenit për zhvillimin e një këndi lojrash për fëmijë apo riformatimi i Sheshit Skënderbej nga një nyje e rëndësishme e lëvizjes motorike në një shesh këmbësorë për qytetarë por pa qytetarë në të. Falë një grup qytetarësh të jashtëzakonshëm, shembja e Teatrit Kombëtar nuk do ketë as fatin e Stadiumit Kombëtar, i cili nga një hallkë e zinxhirit të ‘Asamblit Monument Kulture’ u kthye në një ‘Transformer’ të vetmuar prej hekuri dhe xhami. Për krimin e shembjes së e tij po kërkohet të gjenden dhe dënohen fajtorë, dhe ata janë Kryeministri i vendit dhe Kryebashkiaku i Tiranës. Këtë e kanë kuptuar shumë qartë edhe dy fajtorët kryesorë të kësaj tragjedije të pakthyeshme për kulturën shqiptare, të cilët po përdorin të njëjtën makineri të manipulimit publik për të dalë nga kjo situatë e vështirë politike ku gjenden. Pas shembjes së Teatrit Kombëtar, Kryebashkiaku i Tiranës po flet për shembjen e tij si ‘një vendim të

Ashtu sikurse dihej se do ndodhte, rilindja e shembi përtokë godinën e Teatrit Kombëtar. Se Teatrin, sikurse çdo godinë në të gjitha kohërat dhe në çdo cep të botës, nuk e rëzuan ekskavatorët apo makineritë e tjera të ndërtimit. Atë nuk e rëzoi as vetëm Prijësi ynë i Plotfuqishëm, megjithëse atij dhe kundështarëve të tij ju pëlqen që popull ta mendoj kështu! Teatrin e rëzoi rilindja socialiste si një botkuptim shoqëror mbi politikën dhe qeverisjen. Atë e shembën të gjithë nga pak: ata që e kundështuan rilindjen socialiste, por jo sa duhet për ta ndaluar; ata që e kundështuan, por që në fakt e forcuan pëshkak të mënyrës së gabuar të kundështimit; ata që nuk e kundështuan se mendonin që qeverisja e saj nuk ndikonte në jetën e tyre; ata që nuk e kundështuan sepse mbronin vendin e punës; ata që e mbështetën se nuk e kuptuan; ata që e mbështetën përshkak tifozërie partiake; ata që e mbështetën se ndanin plaçkën e grabitur bashkë me të; ata që e mbështetën se ishin pjesë të saj; zyrtarët q

Pak ditë më parë më mori në telefon një gazetare për një intervistë në lidhje me urbanizimin e Tiranës dhe projektin e Veliaj për të urbanizuar territoret rurale të saj. Ndjesi shumë të ndryshme më erdhën me këtë telefonatë. U kënaqa shumë nga fakti se edhe në këto kohë të vështira, që Kryeministri i quan ‘kohë lufte’ porse mua më duken më shumë si ‘lojë lufte’, ka gazetarë që interesohen për çështjet urban. Por edhe u çudita nga kontradita e diskursit propogandistik, që Kryeministrin e kishte cuar të luftonte, ndërsa Kryebashkiakun të urbanizonte. Përveç këtyre, edhe u shqetësova nga aspiratat e administratës lokale të Tiranës për ta ‘bërë fshatin si qyteti’. ‘Ta bëjmë fshatin si qyteti’ ka qenë një parudhë në regjim komunist, pas viteve 1960-të. Kohë kur politikat socialiste e kishin dëmtuar rëndë edhe atë pak ekonomi dhe prodhim kombëtar që kishim trashëguar. Politikat kolektivizuese në bujqësi e kishin varfëruar fshatarin në një pikë të krahasueshme me mesjetën, kurse politikat e

Tashmë është evidente për këdo se shtrëngimet që shpalli Prijësi i shqiptarëve të shekullit të 21-të për popullin e tij, ishin më të rreptat në planet. Ndoshta ja kalonin vetëm ato të Kinës, por kjo nuk është ndonjë çudi për askënd që njeh mënyrën sesi organizohet dhe funksionon marrdhënia e shoqërisë dhe shtetit në atë vend të largët aziatik, i cili ka qënë vëllai ynë i madh për ca vite në shekullin e kaluar. Çudia është se, për aq pak sa dijmë, ja kaluam edhe Koresë së Veriut, e cila karantinoi vetëm Liderin Suprem por jo masën e popullsisë. Ne kemi folur për aspekte të ndryshme të “luftës” së Prijësit tonë, por asnjëherë për çështjen më të rëndësishme: pse kishte nevojë për një egërsi të tillë lufta e Prijësit tonë? Ndoshta sot është rasti ta bëjmë këtë pyetje. Ka shumë arsye kjo luftë e rreptë e Prijësit tonë. Ato të gjitha janë racionale, pavarësisht në referencë e përfitim të kujt. Së pari është sistemi ynë shëndetsor, i cili, pa shkuar në ato klishetë se ‘është më i keqi në