TIRANËS I DUHET NJË PLANIFIKUES I SË ARDHMES, JO NJË LEGALIZUES I SË SHKUARËS, SI VELIAJ! Liberale, 11. 11. 2019

Shkolla dhe shirat u kthyen në Tiranë, dhe bashkë me to edhe trafiku i padurueshmë në nyjet dhe në arteriet rrugore të qytetit. Tirana ka trafik të rënduar gjatë gjithë vitit, bile edhe në muajt kur shumica e banorëve largohet për pushime, por sezoni tetor-nëntor është ai që të kthen cdo vit në mendje pyetjen ekzistenciale ‘“a do bëhet” ndonjëherë qytet, Tirana?’. Nëse i referohemi karakteristikave me të cilat përkufizohet koncepti qytet të cdo fjalori në botë, përgjithësisht ato e përfshijnë brenda vetes Tiranën urbane. Pra, në kuptimin gjuhësor Tirana është një qytet. Por edhe në kuptimin politik, Tirana i plotëson kushtet të jetë një i tillë. Godinat administrative, ekzekutive dhe politike i japin asaj edhe ngjyrat karakteriale për të qenë një kryeqytet. Kështu që, kur shtrojmë këtë pyetje të shëmtuar nuk është fjala për dimensionin formal të konceptit.

Kur kjo pyetje shtrohet, do të thotë se po flasim për brendinë e një organizimi infrastrukturash dhe strukturash që funksionon si një sistem general dhe ndërvepron harmonishëm me qënien njerëzore ndërsa kjo kryen aktivitet e saj brenda tij. Në këtë konteks, pyetja është, a do vij ndonjerë koha kur qytetari i Tiranës të jetoj si cdo qytetar perëndimor në qytetin e tij? Kjo padyshim varet nga qytetari, sepse është ai me vendimet e tij të vogla dhe të shumëllojshme ditore që e ndikon ribërjen e qytetit të tij. Por mënyra më decizive e ndikimit të qytetarit në punët e qytetit është nëpërmjet vendimit të tij për të përzgjedhur kryebashkiakun. Sepse, në qytete ku roli i politikës është dominues si Tirana, kjo gjë varet pothuajse plotësisht nga vendimarrjet e administratës së Bashkisë përgjatë procesit të menaxhimit të punëve të qytetit.

Në këtë kornizë, është shumë e lehtë të thuhet se: nuk dihet me saktësi kur Tirana do të bëhet qytet, por është e sigurtë që do të filloj të dali nga kurthi ku kanë ngecur qytetarët e vet; atherë kur, administratorët e saj të kuptojnë se, ndryshimet e domosdoshme fillojnë nga planifikimi i zhvillimit përpara se ky të lejohet. Për më tepër, asgjë e mirë nuk vjen nga legalizimi i gjëndjes ekzituese. Që do të thotë se asgjë nuk ndryshon për mirë, nëse administrimi shkon në të njëjtën rrugë me trendin e gabuar që ka prodhuar këtë kurth urban. Në të kundërt të asaj që duhet, administrata Veliaj e Tiranës, po legalizon në dy nivele atë që e ka deformuar Tiranën nga qytet socialist (por gjithësesi qytet) në një fjetore gjigante ku cdo aktivitet tjetër njerëzor është i pamundur. Të dyja këto nivele legalizimi, funksionojnë në mënyrë të pavarur por janë edhe komplementare me njëra-tjetrën, në përforcimin e karakteristikave më të këqia të Tiranës urbane.

Së pari, është legalizimi i gjëndjes së mjeruar  në bloqet e banimit, apo cdo njësie tjetër strukturore të qytetit. Shikoni me kujdes shpenzimet publike të bashkisë Tiranë, ato shkojnë në shumicë dërmuese, për përmirësimin e gjendjes ekzistuese. Asfaltojnë të njëjtat rrugë, apo ndryshojnë konfigurimin e përdorimit të tyre duke krijuar korsi bicikletash, fusin element të rinj dhe modern të sinjalistikës vertikale apo horizontale; por sidoqoftë operojnë në rrugët me të njëjtat karakteristika sikurse i gjetën kur erdhën në krye të punëve të Tiranës Urbane. Rikontruktojnë të njëjtat infrastruktura sociale; suvatojnë, bojatisin, mobilojnë të njëjtat cerdhe, kopshte dhe shkolla, që ishin në Tiranë përpara “kohës së tyre”. Mbjellin pemë, krijojnë kënde lojrash për fëmijë, apo vendosin disa stola për moshën e tretë, por gjithësesi në të njëjtën hapsirë të hapur që kanë gjetur të lire, kur kanë ardhur. Dhe kjo është të legalizosht të njëjtën strukturë urbane të qytetit, ndoshta ta bësh më të bukur atë, por asesi jo ta përmirësosh qytetin fizik.          

Së dyti, është legalizimi i trendit të imigracionit ndrejt Tiranës. Administrata e Bashkisë, si në diskursin public ashtu edhe në veprime konkrete në territor, po tregon se synimi i tyre është akomodimi i banorëve të rinj në qytet. Dëgjoni fjalët e Kryebashkiakut Veliaj, apo të ndihmësit të tij të parë z. Mazniku, kur justifikojnë lejedhënien ndërtimore të tyre si një përgjigje ndaj kërkesave të banorëve të rinj për banesa. Bile, ka akoma më keq, kur vet kryebashkiaku Veliaj, i lutet qytetarëve të tjerë të Republikës të vijnë e të jetojnë në Tiranën e tij të “mundësive” për një jetë më të mirë. Në fakt, e gjithë propaganda e administratës Veliaj, që duhet pranuar se është makina propogandistike më e përsosur që nga ajo e Luftës së Dytë Botërore të Paul Joseph Goebbels, ka rezultat krijimin e një bindje të thellë publike se vetëm në Tiranë u jetoka. Disa fishimi i lejeve të ndërtimit në qeverisjen Veliaj të Tiranës, dëshmojnë se legalizimi i trendit emigrator drejt Tiranës nuk është cështje‘të thëni’, por akoma më shumë është cështje ‘të bëri’.