CFARË DUHET TË KUPTOJMË NGA PROTESTA E BANORËVE TË ZONËS ASTIRIT! Mapo, 14. 11. 2018

Për të disatën ditë, banorët që preket nga rizhvillimi e zgjerimi i unazës së re, po protestojnë në mbojtje të interesave të tyre. Ngjarje shumë e mirë, kjo, në lidhje me angazhimin qytetar në cështjet urbane, dhe në këtë kuptim, edhe në shërbim të demokracisë së aplikuar në proceset vendimarrëse. Vendi ynë e ka domosdoshmëri një frymë të tillë qytetare, pavarësisht se edhe ata vet e kanë formatuar protestën duke kufizuar liritë dhe të drejtat e qytetarëve të tjerë që kanë nevojë të përdorin atë infrastrukturë. Po kaq i rëndësishëm, gjithashtu, në kuptim të demokracisë së aplikuar është edhe përfshirja e deputetëve të opozitës në këtë konflikt qytetar. Të strukur në foltoren e selisë dhe studjot televizive, e vetmja punë që kanë bërë është akuzimi i antarëve të qeverisë për krime monstruoze; dhe zhvendosja e tyre nga statika e pozimit para kameras te dinamika e kundështisë qytetare, në një protestë antiqeveritare është një zhvillim shumë pozitiv.    

Sidoqoftë, kjo është një vendimarrje që i takon opozitës, ndërsa ajo që na takon ne është pyetja; a mjafton një rotacion politik midis kësaj qeverisje me një qeveri të opozitës, që cështja të zgjidhet? Sepse, rotacioni në vetvete mund të jetë thelbësor për opozitën, kurse për qytetarët e prekur nga ky projekt thelbi qëndron te ndryshimi i shkaqeve që prodhojnë pasojën, për të cilën ata ndihen të rrezikuar dhe sulmuar në të drejtën e tyre kushtetuese të pronësisë! Për ti dhënë përgjigje kësaj pyetje, na duhet të kuptojmë se kush janë arsyet që i kanë nxjerrë këta njerëz në rrugë; dhe si mund të ndryshojnë shkaqet që kanë prodhuar këto arsye. Ajo që po ndodh është shumë e thjeshtë; qeveria kërkon të përmirësojë një aks shumë të rëndësishëm të infrastrukturës rrugore dhe kjo është një gjë e mirë për qytetin. Në këtë pikë, të dyja palët e përfshira në konflikt dakortësojnë, sepse edhe vet banorët që preken nga ky projekt nuk janë kundër këtij zhvillimi.

Ajo për të cilën komuniteti lokal është ngritur në protestë nuk ka lidhje me projektin në vetvete, ka lidhje me atë që projekti sjell si konseguencë. Që projekti të zhvillohet duhet që ndërtesat e tyre të prishen menjëherë dhe ata të dalin në rrugë të madhe pa asnjë mbështetje ose me shumë pak para’ si dëmshpërmblim për dëmin që po pësojnë nga zhvillimi. Këtu vijmë te absurdi i cështjes, tradicional në Shqipëri, që krijon këtë konflikt. Nëse ndjekim mediat tradicionale apo sociale, si të vetmet mundësi që kemi për tu informuar dhe kuptuar realitetin, pjesa dërmuese e shoqërisë shqiptare është dakort që qeveria të dëmshpërblej familjet e dëmtuara nga ky zhvillim, në masën e dëmit që ju është shkaktuar atyre. Dhe ky është absurdi që duhet zgjidhur: taksapaguesi shqiptar, i vetmi pronar i buxhetit të shtetit, jep; kurse qeveria, menaxhuesja e parave publike, nuk pranon të dorëzoje paratë që pronari pranon se i detyrohet një pjese të vet!

Rrotacioni politik në pushtet mund të sjelli shumë gjëra të mira, jo vetëm për opozitën, por edhe për individin, familjet dhe shoqërinë shqiptare. Ai, përshembull, mund të ndryshojë qasjen e institucioneve dhe agjensive qeverisëse, që kanë lidhje me lejimin, kontrollin dhe disiplinimin e punimeve në ndërtim, në mënyrë që ato të kryejnë më me përgjegjshmëri funksionet dhe detyrat e tyre ligjore. Dhe në këtë kuptim, mundet, që institucionet dhe agjensitë e një qeverisje të opozitës së sotme, të kontrollonin më mirë territorin për ndërtime paleje apo shtesa paleje në ndërtime të mëparshme; dhe kjo do ndikonte shumë në uljen e kostove për shpronësime. Ato, gjithashtu, mund të shtrinin në një kohë më të gjatë komunikimet dhe negocimet me familjet që po dëmtohen nga ky zhvillim; dhe kjo do të ndikonte pozitivisht në proces. Por kurrësesi nuk mund të presim që rrotacioni politik në vetvete mund ta adresojë absurdin për të cilin po flasim.

Sepse rrënjët e këtij absurdi lidhen me atë që gjendet midis qeverisë dhe popullit; legjislacionin. Nëse duam ta zgjidhim këtë cështje, dhe shumë të tjera të ngjashme që do vijnë në vazhdim, duhet të ndërhyjmë në të paktën dy legjislacione. Së pari, në legjislacionin që rregullon cështjen e shpronsimeve, në mënyrë që cdo qytetar i dëmtuar nga zhvillimi të dëmshpërblehet në masën e plotë të dëmit që ka pësuar. Dhe së dyti, në legjislacionin e legalizimeve, në mënyrë që jo vetëm të mos ketë trajim të ndryshëm për qytetarë që kanë shkelur të njëjtin ligj, dhe që ky proces i tejzgjatur të përfundoj sa më shpejt, por mbi të gjitha që gjithë palët e përfshira në këtë zhvillim të paligjshëm por të amnistuar, të përfitojnë në mënyrë propocionale me kontribunin në të. Kjo është rruga e vetme, që bujaria e taksapaguesve të shpërblehet me mirëqeverisje dhe kohesion shoqëror, gjë që qeveria aktuale nuk mund ta bëj dot më, kurse opozita mundet, nëse do dhe di.