SHKOLLA KOSOVA SI MODEL I SHKATËRRIMIT TË INSTITUCIONIT SHKOLLË! Mapo, 05. 10. 2018
Kohët e fundit kam filluar të kem frikë nga vetja
sepse, gjithmon e më shpesh, po dakortësoj në mendime me z. Rama. Këtë herë
bëhet fjalë për deklaratën e tij në ditën e parë të vitit të ri mësimor, sipas
të cilës shkolla Kosova, tashmë e rindërtuar, është shkolla më moderne në
Shqipëri. Kështu mendoj edhe unë. Shkolla Kosova, është një godinë shumë
moderne. Bile, aq moderne, sa nuk mund të jetë më një shkollë. Mund të jetë
gjithcka tjetër, mund të kryej cfarëdo lloj funksioni privat apo publik, por
shkollë nuk mund të jetë. Për të qënë i qartë, duhet pranuar, se në këtë vendin
tonë shprehja ‘nuk mund të jetë’, e thënë nga një teknik, nuk është se ka
ndonjë vlerë publike apo dobi praktike. Në ndryshim nga kushtëzimet teknike, godina
Kosova sikurse cdo gjë tjetër në Shqipërinë e sotme, e merr potencën nga botkuptimi
i z. Rama, dhe në këtë konteks, pa dyshim që ajo do të funksionalizohet si një element
i rrjetit arsimor të kryeqytetit.
Pa dyshim që do ndodhi kështu! Pa dyshim se rreth
400 fëmijë të moshës 6 - 15 vjec do mbimbushin cantat e stërmëdhaja me një
pafundësi librash, fletoresh dhe mjetesh të tjera mësimore dhe do strehohen në
këtë godinë, porse nxënës ata nuk mund të jenë kurrë. Pa dyshim se rreth 20 të
rritur do ju flasin këtyre fëmijëve, do dëgjojnë prej tyre, bile do të vendosin
edhe nota nëpër regjistra, porse edukatorë ata nuk mund të jenë kurrë. Dhe këtu
nuk jemi duke folur as për dëshirën apo aftësitë e fëmijëve dhe as për dëshirën
dhe aftësinë e të rriturve për të komunikuar dhe shkëmbyer informim, opinion
dhe edukim. Nuk jemi duke foluar as për cilësinë e mjediseve të klasave, vlerën
e librave, sasinë e mjeteve shkollore individuale të fëmijëve apo didaktikën e pedagogjinë e përdorur nga të
rriturit. Nuk po e bëjmë këtë, jo se nuk ka gjë për të thënë, por se nuk i
takon sferës së arkitekturës dhe urbanistikës të shprehet për këto cështje.
Ne po flasim për ndërtesën dhe elementet e saj! Dhe
ndërtesa Kosova vërtet mund të ketë katër kate nga të cilët një nën tokë, mund
të ketë klasa moderne, mund të ketë bibliotekë, sallë leximi dhe zonë për
ruajtjen e librave, mund të ketë auditorium që të jetë edhe në shërbim të
komunitetit, mund të ketë edhe laboratorë të mirë pajisur, mund të ketë
gjithcka që na premtoi kryebashkiaku Veliaj në 7 marsin e vitit të kaluar kur
inaguroi nisjen e punimeve; porse nuk është shkollë. Ashtu sikurse nuk janë
shkolla të gjitha godinat e rrjetit arsimor të Shqipërisë që i janë nënshtruar
një rikonstruksioni me modifikime të planimetrisë dhe volumetrisë, në vitet e
tranzicionit. Mund ti kenë modernizuar pothuajse sa shkolla Kosova, mund ti
kenë shtuar numrin e hapsirave, mund ti kenë shtuar llojshmërinë e mjediseve
sipas përdorimit (laboratorë, palestra, biblioteka e auditorium), porse janë
pikërisht këto risi që i kanë humbur potencën si shkollë.
Ajo që duhet të kuptojmë ne si shoqëri, por në
mënyrë të vecantë ata që kanë pushtetin për të marrë vendime, është premisa
bazike se proceset edukuese dhe aftësuese kanë nevojë për godina të dedikuara. Dedikim,
që nis që në planifikimin territorial të qytetit, ku nëpërmjet Planit të Përgjithshëm
bëhet një shpërndarje e planifikuar e parcelave për godina arsimore, në harmoni
me shpërndarjen demografike në numër dhe strukturë familjare. Dedikim, që vijon
me planifikimin urban të njësive të banimit, ku nëpërmjet Studimeve Pjesore
përcaktohet vendodhja e parcelave të godinave arsimore sipas llojit (cerdhe,
kopshte, shkolla 5-së/ 9-të vjecare apo të mesme). Dhe së fundi, kompozimi arkitektonik
i ndërtesës në parcelën e dedikuar për këtë zhvillim. Është intensiteti i
ndërtimit, apo raporti i sipërfaqes së përgjithshme të ndërtuar me sipërfaqen e
parcelës ndërtimore, ai që bën diferencën midis një godine cfarëdo dhe një
godine arsimore.
Ajo që ka ndodhur me ndërtesat e shkollave është
pikërisht deformimi i këtij raporti shumë të rëndësishëm. Ndërtimi i shtesave të
katit apo anësore ka rritur ndjeshëm intensitetin e ndërtimit në këto parcela,
duke prishur së pari raportin e volumeve ndërtimore me hapsirat e hapura, dhe si
rrjedhim logjik edhe balancat e aktiviteteve edukative dhe aftësuese të
fëmijëve dhe gjithë strukturën arsimore. Shembulli më i keq i kësaj mënyre të
të vepruari është godina Kosova, ku një
shkollë fillore një katëshe për disa dhjetëra nxënës u zëvendësua me një godinë
katër katëshe për disa qindra fëmijë, në të njëjtën parcelë ndërtimore.
Sigurisht, që ndërtesa e sotme është shumë më moderne se shkolla e ndërtuar në
vitin 1940, por nuk është më një shkollë. Prandaj, ajo që na mbetet ne si
prindër është: ose të kënaqemi, se me ‘shkollën e drejtorëve të shkollave’ jemi
të dytët pas Izraelit; ose ti kërkojmë qeverisë të ndërtoj godina për shkolla
prej vërteti!
Comments
Post a Comment